Teknik analizde en çok kullanılan araçlardan biri olan Fibonacci seviyeleri, doğadaki oransal düzeni finansal piyasalara taşıyan güçlü bir analiz yöntemidir. Fiyatların belirli oranlarda düzeltme veya genişleme yapma eğilimi olduğu düşüncesiyle, Fibonacci seviyeleri yatırımcılara hem trend takibi hem de geri çekilme (pullback) noktalarında stratejik kararlar alma imkânı sunar. Bu yazıda, Fibonacci dizisinin mantığı, düzeltme ve genişleme seviyeleri, hesaplama yöntemleri ve pratik kullanım alanlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Fibonacci Dizisi Nedir?
Fibonacci dizisi, her sayının kendisinden önce gelen iki sayının toplamı olduğu bir sayı serisidir:
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, …
Bu diziden türeyen bazı altın oranlar (golden ratio) teknik analizde kullanılır:
0.236
0.382
0.500 (teknik analizde psikolojik oran olarak kabul edilir)
0.618 (Altın Oran)
0.786
1.000
1.272
1.618
2.618, vb.
Fibonacci Düzeltme (Retracement) Seviyeleri
Trendin tersine yapılan düzeltmeleri ölçmek için kullanılır. Yatırımcılar, fiyatın bu oranlara kadar geri çekilip ardından trend yönünde devam etmesini bekler.
Nasıl Hesaplanır?
Bir yükseliş trendinde:
- Başlangıç noktası: dip seviye
- Bitiş noktası: tepe seviye
(veya tersi bir düşüş trendinde)
Örneğin fiyat 100’den 200’e çıktıysa, düzeltme seviyeleri:
- 0.236: 200 − (100 × 0.236) = 176.4
- 0.382: 200 − (100 × 0.382) = 161.8
- 0.618: 200 − (100 × 0.618) = 138.2
Fibonacci Genişleme (Extension) Seviyeleri
Fiyatın mevcut trend yönünde devam edeceği potansiyel hedef seviyeleri tahmin etmek için kullanılır. Genellikle 1.272, 1.618, 2.618 gibi oranlar kullanılır.
Kullanım Şekli:
- Dip → Tepe → Düzeltme noktası belirlenir.
- Fiyatın trend yönünde hangi seviyelere uzanabileceği tahmin edilir.
Teknik Analizde Kullanım Alanları
1. Destek ve Direnç Bölgeleri
Fibonacci seviyeleri, potansiyel destek (aşağı yönlü) ve direnç (yukarı yönlü) alanlarını gösterir. Fiyat bu seviyelere yaklaştıkça tepki verme olasılığı artar.
2. Geri Çekilme Noktası Tespiti
Trend devam ederken fiyat düzeltme yapar. Bu düzeltmenin sona erip trendin devam edeceği seviyeler Fibonacci oranları ile tahmin edilir.
3. Hedef Belirleme
Bir pozisyona girdikten sonra kar al (take-profit) seviyeleri, genişleme oranları kullanılarak belirlenebilir.
4. Risk Yönetimi
Stop-loss noktaları, genellikle fibonacci seviyeleri altına yerleştirilerek daha mantıklı ve ölçülebilir riskler alınır.
Fibonacci ile Diğer Göstergelerin Birlikte Kullanımı
Fibonacci seviyeleri çoğu zaman EMA, RSI, MACD, trend çizgileri, formasyonlar veya harmonik desenlerle birlikte kullanılır. Bu kombinasyonlar, daha güçlü alım-satım sinyalleri üretir.
Örnek:
- RSI aşırı satımda iken fiyat 0.618 seviyesine geliyorsa → tepki alımı beklenebilir
- 0.382 seviyesi ile EMA kesişimi varsa → çift teyitli destek oluşabilir
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Fibonacci seviyeleri her zaman kesin dönüş noktaları değildir.
- Psikolojik seviyelerle çakışmaları daha anlamlı sinyaller doğurur.
- Yatay piyasalarda etkisiz kalabilir.
- Sadece Fibonacci’ye dayalı işlem yapmak risklidir. Çoklu teyit sistemleri önerilir.
Strateji Örneği: Fibonacci + Trend Takibi
- Yükselen trend belirlenir.
- Tepe ve dip noktası işaretlenerek fibonacci çizilir.
- Fiyat düzeltme yapar ve 0.618 seviyesine gelir.
- RSI aşırı satımda ve hacim artışı varsa, long pozisyon açılır.
- Hedef: 1.618 seviyesi
- Stop-loss: 0.786 seviyesinin altında
Sonuç
Fibonacci seviyeleri, teknik analizde fiyatların olası geri çekilme ve ilerleme noktalarını belirlemede oldukça etkili ve yaygın kullanılan araçlardandır. Doğru bir şekilde kullanıldığında, alım-satım stratejilerine disiplin, hedef ve netlik kazandırır. Ancak her göstergede olduğu gibi, Fibonacci seviyeleri de tek başına yeterli değildir; mutlaka diğer analiz teknikleriyle birlikte kullanılmalı ve piyasa koşulları göz önünde bulundurularak esnek bir bakış açısıyla değerlendirilmelidir.
Son Yorumlar